Hoe kan de Wereldgezondheidsorganisatie toekomstige pandemieën aanpakken?

Donderdag beginnen bij de Wereldgezondheidsorganisatie de onderhandelingen over nieuwe regels voor de aanpak van pandemieën, met als streefdatum mei 2024 voor een verdrag dat moet worden goedgekeurd door de 194 lidstaten van de VN-gezondheidsorganisatie.

Een nieuw pact is een van de meer dan 200 aanbevelingen die verschillende beoordelaars hebben gedaan naar aanleiding van de COVID-19-pandemie, die in twee jaar tijd aan meer dan 6,2 miljoen mensen het leven heeft gekost, om de wereld weerbaarder te maken tegen nieuwe ziekteverwekkers.

De WHO zelf wordt geconfronteerd met oproepen tot hervorming nadat een onafhankelijk panel haar beschreef als "onderbemand" toen COVID-19 toesloeg, met beperkte bevoegdheden om uitbraken te onderzoeken en inperkingsmaatregelen te coördineren. lees meer

Een van de initiatieven die de toekomst van het 74 jaar oude orgaan zouden kunnen bepalen, is een door Washington geleide poging om een wereldwijd pandemie-preventiefonds op te zetten, onder leiding van de Wereldbank.

Wat is het pandemieverdrag?

De WHO beschikt al over bindende regels, de Internationale Gezondheidsregeling (2005), waarin de verplichtingen van landen zijn vastgelegd voor grensoverschrijdende volksgezondheidsincidenten. Zo moeten zij de WHO onmiddellijk in kennis stellen van een noodsituatie op gezondheidsgebied en moeten zij maatregelen treffen op het gebied van handel en reizen.

Deze regeling, die na de SARS-uitbraak van 2002/3 werd vastgesteld, wordt nog steeds als functioneel beschouwd voor regionale epidemieën zoals ebola, maar is ontoereikend voor een wereldwijde pandemie. Voorgestelde voorstellen voor het pact zijn onder meer het delen van gegevens en genoomsequenties van opkomende virussen en regels voor een billijke verdeling van vaccins.

De Europese Unie dringt aan op een verbod op wildmarkten en stimulansen voor het melden van nieuwe virussen of varianten, vertelde een EU-functionaris aan Reuters. De lidstaten hebben een deadline van augustus om een besluit te nemen over een eerste versie van het pact, dat wordt gesteund door WHO-directeur-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus. Hij zal waarschijnlijk in mei zonder tegenkandidaat worden verkozen voor een tweede termijn.

Het zou pas de tweede overeenkomst op gezondheidsgebied zijn na de Kaderovereenkomst van 2003 voor de bestrijding van tabaksgebruik, een juridisch bindend verdrag dat het roken moet terugdringen door middel van belastingheffing en regels voor etikettering en reclame.

Hoe staan de landen tegenover het pact?

De EU heeft het verdrag voorgesteld en is de grootste geldschieter, met steun van Groot-Brittannië, Indonesië, Kenia en andere landen. De Verenigde Staten zullen aan de besprekingen deelnemen, maar hebben zich tegen een bindend verdrag verzet. India en Brazilië hebben ook hun bedenkingen geuit. Met zoveel betrokken landen zal het waarschijnlijk moeilijk worden om overeenstemming te bereiken.

Hoe zou het werken?

Omdat de juridische aard van het pact nog moet worden vastgesteld, is het in het jargon van de WHO een "instrument", waarvan er drie soorten zijn: aanbevelingen, voorschriften en verdragen. Daarvan zijn verordeningen automatisch juridisch bindend voor de leden, tenzij zij uitdrukkelijk bezwaar maken. Het is nog niet duidelijk hoe de voorschriften van 2005 en het nieuwe pandemieverdrag op elkaar kunnen worden afgestemd.

Eén suggestie is dat zij elkaar aanvullen, zodat de bestaande regels van toepassing zijn op lokale uitbraken en het verdrag pas in werking treedt als de WHO een pandemie afkondigt - iets waartoe zij momenteel niet gemachtigd is. Het valt nog te bezien of de onderhandelaars maatregelen zoals sancties zullen opnemen.

Welke andere hervormingen zijn in de maak?

Deze week vinden afzonderlijke besprekingen plaats over een initiatief van de VS om de regels van 2005 te herzien. De voorstellen van Washington zijn erop gericht de transparantie te vergroten en de WHO sneller toegang te geven tot plaatsen waar een uitbraak heeft plaatsgevonden. Verschillende diplomaten zeiden dat de voorstellen waarschijnlijk te ambitieus zijn en dat China en andere landen zich ertegen zullen verzetten op grond van de nationale soevereiniteit.

China heeft teams van deskundigen van de WHO toestemming gegeven om het epicentrum van COVID-19 in Wuhan te bezoeken, maar de WHO zegt dat het nog steeds klinische gegevens van vroege gevallen achterhoudt die aanwijzingen kunnen bevatten over de oorsprong van het SARS-CoV-2-virus.

Hervormingen van de financieringsstructuur van de WHO om deze duurzamer en flexibeler te maken in het geval van een pandemie worden door de WHO-lidstaten in een andere werkgroep besproken. Tot dusver hebben de Verenigde Staten, die tot de pandemie de grootste donor van de WHO waren, zich verzet tegen plannen om de jaarlijkse bijdragen van de lidstaten te verhogen.